Хоорай школаларында өөредилге номнары чедишпес, ада-иелер боттары садып ап турарының дугайында хомудалдар социал четкилерде үнүп турарын барымдаалааш, республиканың Өөредилге яамызындан ол айтырыгга харыылап бээрин #Тыванын_аныяктары_сылдысчыгаш солуннарның корреспондентизи дилээн. Ада-иелерни дүвүредип турар чидиг айтырыгга Өөредилге яамызының парлалга албанының ажылдакчызы Ирина Оюн мынчаар харыылаан.
— Школалар өөредилге номнарын канчаар садып ап турарыл, Ирина Геннадьевна?
— Школада өөренип турар бир уругга-ла чылда чаңгыс катап муң рубль көрдүнген турар. Школалар өөреникчи санын дүүштүр чагыг киирер. Ол акшаны чыл санында саадатпайн, долузу-биле ап турарлар. Ооң 70 хуузун өөредилге номнарынче үндүрер ужурлуг. Оон аңгыда Өөредилге яамызының библиотека килдизи база номнарны саткаш, школаларга үлеп берип турар.
— Чүге өөредилге номнары чедишпейн турарыл?
— Номнар чедишпес деп айтырыг чүгле хоорай школаларында болуп турар. Чылды өттүр ол айтырыгны шиитпирлээр аргазын сүмелеп, бистиң талавыстан аргаларны көрүп турар бис. Ында чылдагааннар аңгы-аңгы. Бирээде, хоорайже чоннуң көжүп турары. Өөредилге ортузунда бир өөреникчи хоорай школазынче чедип келирге, ол уругга ном дээш көрдүнген муң рубль эрги школазында чыдып калган болур. Ийиде, чамдык класстар РФ-тиң Чырыдыышкын яамызының бадылап каан программазындан аңгыда, ада-иениң чөпшээрели езугаар немелде номнар-биле өөренип турарындан садар ужурга таваржыр. Школаларда немелде номнар садары көрдүнмээн.
— Көдээ школаларда номнар-биле байдал кандыгыл?
— Көдээ школаларда номнар-биле чидиг айтырыг чок. Хоорайда чедишпес номнар ында чыткылаарын сургакчылап чорааш көөр-дүр бис. Номнар ынчаар чытпазы-биле, республика иштинге чаңгыс аай библиотека системазын кылыр деп турар бис. Кайы суурда кандыг номнар артыкшылдыын, кайы школада кандыг номнар чедишпезин хайгаарап, аайлаар арга тыптып келир.
— Уругларга номнар ам дораан херек болгай…?
— Бо сайзыраңгай үеде чаңчылчаан саазын номнардан аңгыда, электроннуг номнар барын билир бис. Республиканың шупту школаларында электроннуг номнарны кылган. Өөреникчи бүрүзү школазының сайтызынче компьютер, планшет, телефон дузазы-биле киргеш, чүнү-даа оон көрүп ап болур. Ында 1-11 класстарга шупту херек номнар бар. Электроннуг номнарны чамдык ада-иелер анаа саазын номнар ышкаш деп бодап турар, ындыг эвес. Чижээлээрге: төөгү кичээлинде бир теманы ажыдыптарга, чүгле номчуур эвес, темага дүүштүр кылган видео, чараш чуруктарлыг презентация дузазы-биле теманы кончуг эки кылдыр тайылбырлаан болур. 2019, 2020 чылдарда школаларны техникалар-биле хандырган. Компьютерлеринде электроннуг номнарны киирген.
— Номнар чедишпес деп хомудалдар силерде кээп турар бе?
— Ийе, кайы школадан хомудал келгенин билип алгаш, ынаар хыналданы чорудуп турар бис. Чылдагааннары база үстүнде чугаалашканывыс ышкаш болур.
P.S: Бо чылын школаларны номнар-биле хандырылгазы 100 хуу болган. Долузу-биле 129706 экземпляр номну саткан. Эрткен чылдарны көөр болза, 2018 чылда 78 хуу хандырган (89090 экз.), чедишпези — 22 хуу, 2019 чылда 82 хуу хандырган (110894 экз.), чедишпези — 18 хуу.
2020-2021 чаа өөредилге чылында 71190 өөреникчи бар, а өөредилге номнары 999235 экземпляр болуп турар.