Тере-Хөл, Тожу, Бии-Хем, Каа-Хем кожууннарда чедери берге сумуларда чурттакчы чоннуң чизези эгелээн. Сентябрь 17-ниң медээзи-биле ук черлерде чурттакчыларның 70 хире хуузун чизелээн, оларның аразында Тожу кожууннуң чурттакчылары база бар.
Республиканың өске кожууннарынга чизени октябрь 15-тен ноябрь 14-ке чедир чорудар.
Тываның Экономика яамызының дыңнадып турары-биле алырга, Тере-Хөл кожуунда, Тожунуң Азас, Ий, Сыстыг-Хем, Чазылары чуртталга пунктуларында база Мөңгүн-Тайганың Мөген-Бүрен, Тоолайлыг сумуларында, Эрзинниң Бай-Дагда чурттап база ажыл-агыйның чаңчылчаан хевирин кылып чоруур хамаатыларны Россияның эвээш санныг чурттакчыларынга хамаарыштырган. Оларның социал-экономиктиг хөгжүлдезинге күрүне деткимчези көрдүнген. А ооң хемчээли эвээш санныг чоннарның сан-түңүнден хамааржыр.
2010 чылдың чизезин алгаш көөрге, тожу-тываларының саны 2,4 катап кызырылган. Ынчан 4435 турган болза, ам 1856 кижи апарган. Ооң база бир чылдагааны – чизе үезинде хамаатылар бланкыларны долдуруп тургаш, боттарын «тожу-тывалары» деп эвээш санныг үндезин чоннарның даңзызынче киир биживээни. Ынчангаш үстүнде адаттынган чуртталга черлериниң хамаатызы бодунуң омак-сөөгүн «тожу-тывазы» деп демдеглээри чугула.

Ам болур чизеде амгы үениң технологияларын ажыглап, планшеттиг компьютер таварыштыр медээлерни киир бижиир. Оон аңгыда, чурттакчы чон боттары күрүне ачы-дузазының порталы таварыштыр электроннуг чизе бланкызын дараазында адрес https://www.gosuslugi.ru/ езугаар долдуруп болур.