Чазактың аппарат хуралынга ТР-де Россияның Онза байдалдар яамызының Кол эргелелиниң начальнигиниң оралакчызы В.Ю. Солонцов илеткелди кылган.Май 17-ден 23-ке чедир республиканың девискээринге 2 онза байдалдар болганын билир бис. Солонцовтуң дыңнатканы-биле алырга,Тожу болгаш Кызыл кожууннарга чуртталга бажыңнарын болгаш дача бажыңнарын үер алган. Оон аңгыда Улуг-Хем, Бай-Тайга кожууннарның девискээринге 4,1 база 3,8 балдарга чер шимчээшкини бүрүткеттинген. А хөй хар чаганындан Кызыл – Сарыг-Сеп аразында орук харылзаазы үзүлген, ол ышкаш Р-257 (599-625 км) федералдыг трассага орук харылзаазы бергедээшкиннерге таварышкан.
Май 20-ниң хүнү-биле агаар медээзи бадыткаттынган. Улуг-Хемниң болгаш Сыстыг-Хемниң суунуң бедии бир хонук дургузунда 1,5 метр четкен.
Ниитизи-биле алырга, Тожу кожууннуң Сыстыг-Хем суурунга 18 бажың чанының участогун суг алган, ооң иштинде 9 чуртталга бажыңы бар, ында 35 кижи чурттап турар. Оларның 20-зи бичии уруглар.
Май 21-ниң хүнүнде. Тожу кожууннуң Тоора-Хем, Ырбан суурларындан 35 кижини, ооң иштинде 20 бичии чашты агаар транспорту-биле үндүрген. Оон аңгыда регионалдыг болгаш тус чер деңнелдиг Көк-Тей көвүүрүнүң чанында Кызыл – Сарыг-Сеп оруун үер суу чуй шапкан. Каа-Хем кожууннуң Суг-Бажы суурунуң «Шончалай» уруглар садынга чурттакчы чонга чылыдылга болгаш чемненилге пунктуларын тургускан.
Сарыг-Сеп, Эржей суурлардан дүрген эмчи дузазын 7 кижиге көргүзүп, санавиация-биле суг алган черден үндүрген. А камгалакчылар 100 ажыг кижини катер-биле кежирген.
Онза байдалдар үезинде «Взрывпром» КХН-ниң чолаачызы Андрей Буткаев эки турачы дузазын көргүскен. Ол КАМАЗ автофургонунга 458 кижини, ооң иштинде 59 бичии чашты Көк-Тейниң девискээринде сугга алыскан черден кежирген. Ону Россияның Онза байдалдар яамызының шаңналынче киирерин шиитпирлээн.
Суг халавынга таварышкан хамаатыларны камгалаары-биле, вертолетту ажыглаарын Тываның Баштыңының хүлээлгезин түр күүседип турар Владислав Ховалыг дааскан. Ол Бай-Тайга кожуундан келген дораан, «Дар» дача ниитилелинге чедип, байдалды хынаан. А май 23-те үерге таварышкан черлерге дагын четкеш, харыысалгалыг организацияларга даалгаларны кылганын сагындыраал.
#сугхалавы #тожу #каахем #көктей #тыва #аппаратхуралы #ховалыг #тыванын_аныяктары
