Самагалтай: 250 чылынга номнар делгелгези

⚡Самагалтай: 250 чылынга номнар делгелгези

Тываның бирги төвү, Самагалтай суурнуң, 250 чыл оюн уткуштур республиканың Пушкин аттыг национал библиотеказында номнар делгелгезин кылган.

«Делгелгеде Тес-хем кожууннуң 100 чылы болгаш Самагалтайның 250 чыл оюн уткуштур онзагай номнарны, солут-сеткүүлдерден үзүндүлерни, композиторларның бижимел ажылдарын салган. Григорий Грумм-Гржимайлонуң номунда : «Ламайских монастырей в Урянхайской земле сравнительно немного. Старейший из них, известный своей весьма богатой библиотекой тибетских книг, Соён-куре (куря, хуре) находится на левом берегу реки Тес; но да-лама, глава сойотского духовенства, живёт не в нём, а в наиболее значительном из сойотских монастырей, Оин-куре, лежащем в широкой долине р. Самгалтай, одного из многоводнейших правых притоков того же Теса, близь ставки амбань-нойона. Засим, как мне передавали, в каждом хошуне имеется своя особая кумирня с определенным для неё штатом лам…» дээн сөстерни номчуп болур. Оон аңгыда «Самагалдай – Тываның баштайгы найысылалы», «Угулзалаан алдын Тезим» дээш оон-даа өске солун номнар бар. Оларның аразында тес-хемчилер К-К. Чооду база А. Шоюннуң чогаалдары хөй» — деп, библиотеканың ажылдакчылары таныштырган.

Тодаргайы-биле:
1763 чылда Самагалтайга Амбын-Ноянның паараңын тургускан. Он чыл эрткенде, Самагалтай хүрээзин туткан. Аңаа Камбы-ламаның резиденциязы турган. Административтиг болгаш шажын төвү чаңгыс черге турганындан Тываның шупту хошуннарын болгаш аймактарын каттыштырып, хаара туткан.

Амгы үеде Самагалтай суур — база бир улуг Тес-Хем кожууннуң төвү. Ол чонунуң салгал дамчаан чараш езу-чаңчылдары, көдээ ажыл-агыйының мурнакчылары, күш-ажылчы кижилери-биле алдаржаан. Тес-Хем кожуун — ат-сургалыг кижилерниң чурту. Аңаа хөй чылдар дургузунда Совет Эвилелиниң маадыры, тыва эки турачы Хомушку Чургуй-оол ажылдап, чурттап чораан. Ук кожуундан билдингир чурукчу Сергей Ланзының, эртемденнер Александр Кунаа и Юрий Аранчынның күш-ажылчы оруу эгелээн.

Алена Нан-Хоо белеткээн.

Тыванын аныяктары/Молодежь Тувы

Предыдущая запись
Самагалтайның 250 чылын уткуштур чаартылгалар
Следующая запись
Самагалтайның шын ады Белдир-Оймак
Меню