Тывада туризмни сайзырадып чоруур кижилерниң бирээзи — Елена Күжүгет. Ол Кызыл кожууннуң Кур-Чер сумузунуң чоогунда «Кара-Чыраа» турисчи баазаны ажыдып, чылдың дөрт эргилдезинде дыштаныкчыларны хүлээп турар.
Хуу сайгарлыкчы ажыл 2016 чылда ТР-ниң Чазак Даргазының «Аныяктарга бизнес-төлевилел» мөөрейинге киржилгеден эгелээн. Чазак ооң турисчи бааза ажыдар күзелин деткип, 70 муң рубль түңнүг деткимчени берген. Шаңнал акша-биле дыштаныкчыларга бүрүн тыва дериг-херекселдиг өгнү тип алганнар. Өг өске регионнардан, даштыкы чурттардан келген аалчылардан аңгыда, хоорай чурттакчыларының база улуг сонуугалын оттуруп турган. Көдээ амыдыралдың хүн бүрүде ажыл-ижин, тыва национал аъш-чемни, мал-маганны аян-чорукчулар дыка сонуургаар болган. Хуу ажыл-агыйын Елена авазының кыштаанда кылып алган.
— Авам Дарисю Данзүрүн — көдээ ажыл-агыйның алдарлыг ажылдакчызы, улуг дуржулгалыг хоочун. Мени көдээ амыдыралга өөредип, бодунуң дуржулгазын дамчыдып чоруур кижи. Баштай турисчи бааза эвес, анаа авамның кыштаа турда-ла, аалчылар үзүлбес турган. Авам дыка хүндүлээчел, үнген-кирген чонун черле анаа үндүрбес, ашкарып-чемгерер турган. Ол Тываның Херээженнер чөвүлелиниң кежигүнү болгаш, херээжен чонга тыва национал чемге мастер-класстар эрттирер турган. Ол бүгү хемчеглерге чамдыкта авамга дузалажып чоруп турган мен. Тыва национал аъш-чемге, езу-чаңчылдарга чүгле тыва чон эвес, өске черлерден келген аалчыларның сонуургалын кайгаан мен. Улус боттары-ла ам база аалга чедип кээрин дилээр турган. Дараазында кээрде, оон-даа хөй кижилер болур. Чоорту даштыкы чурттардан аалчылар кээп эгелээн. Школага француз дылды эки өөренип, олимпиадаларга тиилеп турган болгаш, даштыкы аалчылар-биле чугаалажып, авамга очулдурукчулап-даа турар мен. Бо хүнге чедир кайы чурттардан аалчылар келбээн дээрил: Швеция, Нидерланд, Франция, Германия, Польша, Кыдат, Тайвань, Япония, АКШ, Грузия, Армения болгаш оон-даа өске. Бир катап Италиядан профессионал турисчи аныяктар 40 градус соокта өгге хонар күзелдиг келгеннер. Соок дээривиске-даа, «албан-биле кыжын Сибирьде келген херээвис ол» дээш хоржок. Ындыг солун ужуражылгалардан аян-чорукчулар хүлээр чер ажыдып алыр деп бодал төрүттүнген — деп, ол чугаалады.
2019 чылда Сайгарлыкчыларны деткиир төптен 1 сая 300 муң рубльге чиигелделиг чээли алгаш, немей 5 өг шүмнеп алганнар. Ам аалчыларны көвүдедир болгаш каш-даа хонук ишти дыштандырар аргалыг апарганнар. Аян-чорукчулардан аңгыда коллективтер, школачылар бөлүү-биле кээп дыштанып турар. Бүдүн хүн иштинде оларны ашкарып-чемгерип, ойнадып, мастер-класстарга киириштирип, үени ажыктыг, солун, өөредиглиг эртирерин кызыдып турарлар.
АРЖАНА ЧАМЗЫРЫН.
Хуу сайгарлыкчы ажыл 2016 чылда ТР-ниң Чазак Даргазының «Аныяктарга бизнес-төлевилел» мөөрейинге киржилгеден эгелээн. Чазак ооң турисчи бааза ажыдар күзелин деткип, 70 муң рубль түңнүг деткимчени берген. Шаңнал акша-биле дыштаныкчыларга бүрүн тыва дериг-херекселдиг өгнү тип алганнар. Өг өске регионнардан, даштыкы чурттардан келген аалчылардан аңгыда, хоорай чурттакчыларының база улуг сонуугалын оттуруп турган. Көдээ амыдыралдың хүн бүрүде ажыл-ижин, тыва национал аъш-чемни, мал-маганны аян-чорукчулар дыка сонуургаар болган. Хуу ажыл-агыйын Елена авазының кыштаанда кылып алган.
— Авам Дарисю Данзүрүн — көдээ ажыл-агыйның алдарлыг ажылдакчызы, улуг дуржулгалыг хоочун. Мени көдээ амыдыралга өөредип, бодунуң дуржулгазын дамчыдып чоруур кижи. Баштай турисчи бааза эвес, анаа авамның кыштаа турда-ла, аалчылар үзүлбес турган. Авам дыка хүндүлээчел, үнген-кирген чонун черле анаа үндүрбес, ашкарып-чемгерер турган. Ол Тываның Херээженнер чөвүлелиниң кежигүнү болгаш, херээжен чонга тыва национал чемге мастер-класстар эрттирер турган. Ол бүгү хемчеглерге чамдыкта авамга дузалажып чоруп турган мен. Тыва национал аъш-чемге, езу-чаңчылдарга чүгле тыва чон эвес, өске черлерден келген аалчыларның сонуургалын кайгаан мен. Улус боттары-ла ам база аалга чедип кээрин дилээр турган. Дараазында кээрде, оон-даа хөй кижилер болур. Чоорту даштыкы чурттардан аалчылар кээп эгелээн. Школага француз дылды эки өөренип, олимпиадаларга тиилеп турган болгаш, даштыкы аалчылар-биле чугаалажып, авамга очулдурукчулап-даа турар мен. Бо хүнге чедир кайы чурттардан аалчылар келбээн дээрил: Швеция, Нидерланд, Франция, Германия, Польша, Кыдат, Тайвань, Япония, АКШ, Грузия, Армения болгаш оон-даа өске. Бир катап Италиядан профессионал турисчи аныяктар 40 градус соокта өгге хонар күзелдиг келгеннер. Соок дээривиске-даа, «албан-биле кыжын Сибирьде келген херээвис ол» дээш хоржок. Ындыг солун ужуражылгалардан аян-чорукчулар хүлээр чер ажыдып алыр деп бодал төрүттүнген — деп, ол чугаалады.
2019 чылда Сайгарлыкчыларны деткиир төптен 1 сая 300 муң рубльге чиигелделиг чээли алгаш, немей 5 өг шүмнеп алганнар. Ам аалчыларны көвүдедир болгаш каш-даа хонук ишти дыштандырар аргалыг апарганнар. Аян-чорукчулардан аңгыда коллективтер, школачылар бөлүү-биле кээп дыштанып турар. Бүдүн хүн иштинде оларны ашкарып-чемгерип, ойнадып, мастер-класстарга киириштирип, үени ажыктыг, солун, өөредиглиг эртирерин кызыдып турарлар.
АРЖАНА ЧАМЗЫРЫН.
