Туберкулез халдавырлыг. Туберкулезтуң Кох палочказы даштыкы салдарларга туруштуг. Чөдүл, азырып-бышкырган үеде, безин аарыг кижи-биле чугаа үезинде ооң чаштап турар дүкпүзүнүң бичии-бичии дамдылары муң-муң микробтарлыг болур. Уруглар ук микобактерияларлыг агаарны киир тынып, туберкулез халдавырлыг аарыглыг дириг амытаннардан аъш-чем чигген соонда, аарып болур.
Бичии кижини аарыгдан камгалаар дизе:
1. Туберкулез аарыг кижилер-биле харылзаалардан камгалаар.
2. Организмниң камгалал күштерин болгаш иммунитедин быжыглаар.
— Организмни арыг агаар быжыглаар болгаш, уруглар үр үениң дургузунда арыг агаарга турар ужурлуг.
— Кадыгыышкын иммунитетти болгаш нерв системазын быжыглаар.
— Белоктар, витаминнер-биле бай чогуур шын чемненилге организмче кирген инфекция-биле туржур.
— Думчуктуң соңгу хозу (носоглотка) (ангина, тонзиллит, гайморит), аъш-чем хайылдырар органнарның, бүүректерниң хуулуушкуннуг аарыгларның үе-шаанда эмнээшкини.
— Бичии уруглар чурттап турар бажыңнарны аштап-арыглаары чүгле саваң, сода, дезинфекция чүүлдери-биле шык арыглаашкын болгаш доктаамал ыяап-ла агаарладыышкын болур.
3. Бичии организмниң туберкулезка удур туржурун тарылгалар-биле – БЦЖ вакцина-биле божудулга бажыынга чаш уругнуң төрүттүнгеш, 5-6 дугаар хонуунда салыр, оон 7 биле 14 харлыында катаптаар.
Уругларда туберкулез халдай бергенин Манту пробазын салганының соонда тодарадып болур.
Элээди уругларда 15 хардан база улуг улуска хөрек клеткаларының органнарының флюорография шинчилелин чылда чаңгыстан эвээш эвес эртер.
Манту пробазының “кадар” реакциязы болганда, фтизиатр эмчиниң консультациязы эргежок чугула. Эмчи аарыг халдаан азы халдаваан бе дээрзин тодараткаш, чугула профилактиктиг эмнээшкинни бижип бээр.
Бичии уругларга аарыг кижиниң аяк-савазын, орун-дөжек херекселдерин, идик-хевин, арыгланыр херекселдерин ажыглаары хоруглуг. Бо бүгү уругларның херекселдеринден аңгы шыгжаар болгаш хынамчалыг дезинфекциялаар.
Бо бүгү сүмелерни ыяап-ла күүседири – силерниң уругларыңарны туберкулез аарыындан камгалаарынга дузалыг.