Хойтпак-оол-2021

108 чыл бурунгаар, 1913 чылда, кыргыстар аймаандан аныяк кадарчы Хойтпак-оол Танну-Ола деп хонажының даг эдээнден янзы-бүрү өңнерлиг даштарны тып алган. Ол даштар-биле ооң бичии дуңмалары, улаштыр уруг-дарыы ойнап өскен. Чүгле 1947 чылда, Тыва ССРЭ-ге каттышкан соонда, ол бодунуң тыпкан даштарын геологтарга көргүзер аргалыг апарган. А ол даштар кобальтылыг минералдар болган.

Хойтпак-оол Кыргыс Хууракович Улуг-Хем кожууннуң Ийи-Тал суурга 1899 чылдың январь 15-те төрүттүнген. Оюн Баазан Кош-Кулаковна-биле өг-бүле тудуп чурттаан. 1930 чылга чедир амгы Чеди-Хөл кожууннуң Онгажа база Кара-Хая деп девискээрлеринге малын малдап, ажы-төлүн азырап чурттап чорааннар.

Кобальтының тывылган черинге өске-даа казымал байлактар болбаазырадыр бүдүрүлге комбинадын тудуп үндүрген. Хойтпак-оол Күрүнениң Ленин премиязынга чурттуң эртем-шинчилел адырынга киирген үлүү дээш төлептиг болган. Премияны алгаш, ол Улуг-Хем кожууннуң Ийи-Тал суурунга школаны туттурган.

1956 чылда Тыва АССР-ниң Дээди Совединиң Доктаалы езугаар Хову-Аксын ажылчын суур кылдыр доктааткан.
1970 чылда «Тувакобальт» комбинады ажылдап эгелээн.
Ынчан Хову-Аксы суур чурттуң эң кол объектилериниң бирээзи турган. Амгы үеде комбинат ажылдавайн барза-даа, ында Хову-Аксы суурда чурттакчы чон амыдырап арткан.

1991 чылдан бээр Хойтпак-оол Кыргыс Хуураковичиниң адынга тураскааткан республика чергелиг волейбол маргылдаазы эртери чаңчылчаан. Бо чылын ук маргылдаа мугур 30 чыл эртип турары бо. Юбилейлиг турнирге республиканың янзы-бүрү булуңнарындан 46 команда келген. Эр командалар аразындан бирги черни ТР-ниң Онза байдалдар организациязы, ийигизин ТывКУ, үшкү черни Хөндергейниң командалары ээлээнин сагындыраал.
Материалды Алена НАН-ХОО белеткээн.

#ЧедиХөл #спорт #зож #100летиеТНР #тыванын_аныяктары

Предыдущая запись
Наркотики — это зло
Следующая запись
Чондан хомудалдар хөй
Меню