Чоокта чаа бистиң чаңгыс чер-чурттуувус Александр Хертек киберспортка делегей чергелиг тиилелгени «Team Spirit» команда-­биле чедип алганын билир бис. Бүдүн делегейде ады чалгаан сураглыг тываларның аразында Александр база киргени ол. Ол чурагайлыг чуртталганың, чаа технологияларның арга-шинээн бадыткаан. Киберспортчуну Россияның улуг-улуг теле-радиоканалдары чалап, ооң чайыннанчак чедиишкинин көргүспүшаан.
TORONTOTOKYO/Александр Хертектиң Kuji Podcast каналдың башкарыкчылары-биле чугаазын сонуургаалы.
– Чедип келгениңер дээш четтирдивис. Мен арай киберспорттан ырак кижи мен. Андрейниң идеязы-дыр, ооң-биле чергелештир дыңнакчыларывыс база шагда-ла силерниң-биле чугааны кылырын дилээн. Ынчангаш солун болуру чугаажок. Силер Иван Ургантының дамчыдылгазынга база кириштиңер бе? Ында кандыг-дыр?
– Баштай медээжок чараш, амгы үениң оран-савазы деп бодаан мен. Совет үениң бажыңы болган.
– Аа, сен Останкинону ынча дээриң ол бе?
– Ийе, телевидениени дыка сайзыраңгай деп бодадым, чаа чараш оран-савада. Ынчалза-даа дамчыдылга база Ургант солун болду.
– «Экспорт Реймонда» деп кинону көрген силер бе? Ында совет бажыңнар дугайында болгаш контентини канчаар кылып турарының дугайында көргүзүп турар.
– Оон бээр чүү-даа өскерилбээн боор.
– Темага хамаарышпас каш айтырыглыг мен. Дота деп чүл? Ол шыдыраага дөмей бе?
– Бо айтырыгга хамаарыштыр элээн үр боданган мен. Бичии тургаш, ада-иемге тайылбырлаарын кызыдып турган мен. Компьютерлиг оюннар таварыштыр кижиниң угаан-медерели сайзыраар, ол шыдыраага дөмейлешкек. Ынчалза-даа компьютер оюнунда шимчээшкиннер оранчок хөй. 5 кижиден тургустунган командада дыка хөй дүрзүлер бар, олар боттарының аайы-­биле хөй-хөй көжүглерни кылыр.
– Бут бөмбүүнде киир тепкен саннардан тиилелгени санаар болгай. Шыдыраада болза, оюннуң дургузунда тиилеп кел чыткаш, чүгле чаңгыс шын эвес көжүгден аштырып болур, а дотада кандыгыл?
– Ол ийи чүүлдүң ортузунда деп болур. Бир команда тиилеп турар болза, оон дыка улуг хамааржыр. Ол команда улуг частырыг кылбас болза, улаштыр тиилеп үне бээр. Чамдык таварылгада дыка улуг частырыгны кылыпкаш, оюнга аштырып болур. Ынчалза-даа ындыг таварылгалар эвээш болур.
– Хостуг үеңде база эштериң-биле дота ойнаар-дыр сен бе?
– Бистиң чедиишкинивистиң чажыды ында деп бодаар мен. Амгы үеде киберспортта чедиишкинниг ойнап турар улус шупту оттуп келгеш-ле, платформаны ажыдар. Оон дотаны ойнап кириптер. Бичии чапсар турар, ара-аразында команданың кежигүн­нери-биле харылзажып чугаалажыр үе база бар.
– Дотада тренерлер бар бе?
– Ийе, бистиң командавыста тренер бар.
– Силерни канчаар белеткээр-дир? Силерниң-биле кады ойнаар бе?
– Ол – арга-дуржулгалыг ойнакчы. Ону Айрат Сайлент дээр. Улуг турнирлер мурнунда тренировкалаар баазавыска чыглып келир бис.
– Ол, чижек-биле чугаалаарга, универниң «общагазы» ышкаш бе?
– Ийе, 600-700 дөрбелчин метр хемчээлдиг дыка улуг оран-сава. Ооң иштинде сауна, тренажер залдары дээш чүү-даа бар. Эртенгиниң 9-10 шакта оттуп келгеш, чемненир. Оон ойнакчылар пабликтерге ойнап эгелээр. Ол дээрге чаңгыстап ойнаары-дыр. Бичии изиг­лендир ойнапкаш, оон командалар аайы-биле эгелээр. Оон менеджеривистиң тыпкан шыырак командалары-биле ойнааш, оюнну сайгарып чугаалажыр бис.
– Тренажеркаже барып турар силер бе?
– Ийе, барып турар бис.
– Оюн соонда бе?
– Кежээ баар, неделяда 3 катап ыяап барып турар мен. Универге өөренип тургаш, орта удувайн, эки чемненмейн тургаш, дотаны ойнаары берге деп көрген мен. Аңаа мага-боттуң сайзыралы база херек.
– Чип турар аъш-чемиң аразындан Топ-3, эң-не ынак 3 чемиң адап көрем.
– Мен риске ынак мен, хүнде ыяап-ла ону чиир, оон сугну ыяап ижер мен.
– Оюн үезинде кандыг-дыр сен? Дүрген, доңгун дээн ышкаш.
– Эгезинде аажок дүрген чаңныг турдум, ам харын оожум апарган мен. Ол база оюннуң түңнелинге хамаарылгалыг.
– Оюнга канчаар хөөн кирип алыр-дыр сен?
– Бистиң психологувустуң сүмезин алыр болза, тиилелгени чедип алыры өөрүнчүг. Ынчалза-даа аштырып ап база болур. Аштырып алыр болза, ам канчаар, улаштыр чурттаар апаар. Амгы үеде шак ол сүме езугаар чурттап турар мен. Улуг турнирлер үезинде чүгле эки ойнаарын кызыдар мен. Ооң мурнунда девидеп-сүрээдеп, холум сириңейнип турган үелер бар.
– Силерниң командаңар баштай 2 удаа тиилээш, оон 2 удаа аштырган болгай. Оон канчап тиилелгеже чүткүлдү бодуңга оттурдуң?
– Шыны-биле алырга, баштайгы 2 оюн берге болган боор. Мен ынчан тиилелге дугайында бодавайн, чүгле эки ойнаарын кызыткан мен. 2 оюнда чедиишкинниг болгаш, тиилеп алыр-дыр бис деп бүзүрел тыптып келген. Оюннар аразында тренеривис эртежик өөрүп, хол салдынып болбас деп чагып турган.
– Команданың капитаны сен бе?
– Чок.
– Оюн үезинде частырыг кылыптар болза, тренериңер ажынар бе? Сен частырыыңны бодуң билип каар-­дыр сен бе азы тренериң ону улуг үн-биле айтыр бе?
– Менче ажынып-хорадап турда, ойнап шыдавас мен. А частырыымны бодум эскерип каар мен.
– Оюн үезинде 2:0 тургаш, 2:2 апаар­га, тренериңер чүү дидир?
– Бистиң шуптувуска хамаарылгалыг кылдыр чугаалаанын эки сактып алган мен. Чүгле эки ойнаарын чагып чугаалаан. Амгы үеде дыка улуг ажылды кылганывысты демдеглээн. Ооң соонда ыядынчыг эвес болур кылдыр чүгле эки оюнну көргүзерин күзээн.
– Командаңарны канчаар чыып турганыл? Самбырага ойнакчыларның чуруктарын аскаш, таныштырып турган бе?
– Дотада рейтинг бар, ооң таблицазын көрүптерге-ле, билдингир.
– Назы-хар аайы-биле кызыгаарлаашкын бар бе?
– Киберспорт амыдыралда чаа кирип эгелээн болгаш, ында тодаргай назы-хар кызыгаарлаашкыны чок. Бир чамдыкта 30 харлыг улусту улуг деп-даа санаар, ынчалза-даа ол дыка эки ойнап болур. 30 хар ашкан делегей чемпионнары-даа бар. 8-10 харлыг­лар-даа ойнап турар.
– Сен каш харлыыңда ойнап эгелээн сен?
– Мен 2 класстан тура ойнап эгелээн мен. Дыка эвес, ынчалза-даа бичиилеп сонуургап эгелээн үем ол боор.
– МКУ-нуң студентизи турган болгай сен. Каш дугаар курска тургаш, ону кааптың?
– 2 дугаар курска МКУ-га өөренмейн барган мен.
– Хомудавас-тыр сен бе?
– Чок.
– Ооң соонда дотага тренер болур сен бе?
– Амдыызында ооң дугайында бодаваан мен.
– Ынчаар болза, айтырыгга харыылавайн барып болур-дур сен.
– Александрның карьеразы чаа эгелеп турар кижи ышкажыл. Сен аңаа улгаткан кижи-биле дөмей айтырыг салып тур сен.
– Компьютер силерниң болур бе азы организация белеткеп бээр бе?
– Организацияның болур, ынчалза-даа клавиатура биле мышь бодунуу болур. Чүге дизе кижи бүрүзү бодунуң херекселинге ажылдап чаңчыккан болур. Турнир эгелээр мурнунда, компьютерлеривисти хынап алыр бис.
– Чугаавыс эгезинде ада-иеңге та­йыл­бырлаарын оралдаштым деп турдуң. Тайылбырлап шыдапканың ол бе?
– Чок, школачы тургаш, тайылбыр­лап шыдаваан мен. Бир эвес дотага ойнаар дизе, чүгле эки өөредилгелиг болурун чагып турганнар. Ынчангаш өөредилгем эки турган чадавас.
Интервьюну kuji podcast каналдан көрүп болур.
Алена НАН-ХОО.
Чуруктарны Интернеттен алган.