— Ковидке хамаарыштыр материалдар белеткеп турувуста, хамаатылар колл-төптер дузалыг болганын демдеглеп турган. Чүгле эмчилерниң дорт дузазы эвес, харын-даа анаа чугаалажып, арга-сүме алырынга безин эптиг турган. Ам ажыл-чорудулгаңар чаа деңнелде болгаш элээн бедип келген деп болур-дур. Яамыда кандыг адырларны харыылап тур силер?
— Мээң албан-хүлээлгемде, бир дугаарында, каадырлар айтырыы быжыглаттынган. Оон аңгыда тудуг айтырыы, септелге ажыл-агыйы, кышкы-часкы ажылдар дээн хевирлиг айтырыглар хамааржыр.
— Ооң мурнунда кадык камгалал яамызынга ындыг ажыл-агыйжы албан-дужаал турганын сагынмайн тур мен.
— Херек кырында ында ажыл-агыйжы тускай килдис бар. Мээң албан-хүлээлгем чүгле ону кураторлаары болур.
— Амгы үеде хөй ФАП-тар туттунуп турар болганда, ол база шын боор. Бо бүгү эмнелге черлерин дериг-херекселдер-биле хандырар болгай. Оон аңгыда силерни «Земский доктор» программазы-биле ажылдаар деп база билдим.
— Ийе, ындыг. Бо удаада ФАП-тар тудуунга доктааптайн. Бо чылын 7 ФАП-тарны база 2 эмнээшкин амбулаторийлерин Бай-Тайга, Мөңгүн-Тайга, Барыын-Хемчик, Чөөн-Хемчик, Каа-Хем, Кызыл кожууннарга тудар. Бо шупту «Кадык камгалалы» национал төлевилел езугаар туттунар. Амгы үеде ону кылыр хүлээникчилер билдинген, ам чүгле тудуг материалдары садыры арткан. Бо хүнде Бай-Хаак микрорайонунуң Иркутская кудумчузунда чаа поликлиниканың тудуу уламчылап турар. Чехов болгаш Кечил-оол кудумчуларының белдиринге чаа стоматология поликлиника тудуунуң төлевилелин ажылдап кылып тур бис. Стоматология чаа терапевт корпузунуң чанынга турар. Дүрген эмчи дузазының эргижирээн оран-савазын база утпаан – планда бар.
— «Земский доктор» төлевилелиниң дугайында чугаалап көрүңерем.
— Республикада ниитизи-биле 7800 эмчи ажылдакчылары бар, оларның иштинде 1500 — эмчи, 1800 – биче эмчи персоналы база 4500 хире – ортумак эмчи персоналы. Сибирь Федералдыг округта ол дээрге эки сан-түң болур. Бисте чүгле кожууннарда эмчилер чедишпес. Ынчангаш суурда чурттакчыларның амыдыралының шынарында ол дээп турар. Бо үеде Тываның Кадык камгалал яамызы кожууннарда улуг эмнелге албан черлеринче кичээнгейни углаан. Ол дээрге Чөөн-Хемчик, Улуг-Хем, Барыын-Хемчиктиң эмнелге төптери болур. Ында каадырлар чедишпес.
Оон аңгыда эмчи бүрүзү кадык камгалал яамызының кадрлар килдизинге резюмезин эккелгеш, мөөрейге киржип болур. Сайыт Анатолий Югай арга-дуржулгалыг специалистерге даянып турар. Ооң мурнунда чылдарда кожууннарже аныяк специалистерни хуваап турган болза, ам ону сайгарып көргеш, улуг назы-харлыг бөлүкке даяныры чугула деп билдивис.
Аныяк специалистер баштай элээн ажылдапкан эмчилер чанынга арга-дуржулга кирип алгаш, ооң соонда кожууннарде үнүп болур. Сагындырыксап турар чүүлүм – бир эвес специалист Чадаана, Ак-Довурак, Туранче ажылдап чоруур болза, аңаа 1 сая рубльди төлээр. А бир эвес көдээ черлерже ажылдаар болза, ол төлевирниң түңү 2 сая чеде бээр.
Оон аңгыда Тываның кадык камгалал адырында арга-дуржулгалыг специалистер чедишпезин ол демдеглээн. Эмчилер республикадан дашкаар акша ажылдап алыр дээш чоруй баар таварылгалар хөй. Эмчи албан черлерин амгы үениң дериг-херекселдери-биле чоокку үеде хандырарын чедип алыр сорулгалыг. Ону чоорту шиитпирлээр.
Мира КОНГУЛ-ООЛ чара бижээн.
#новыелица #назначения #вриоховалыг #тыванын_аныяктары
