«ТА»-ның редакциязы республиканың иштинде чедиишкинниг ажылдап чоруур аныяк специалистерни таныштырарын уламчылап турар. Бо айның аалчызы – «Тува 24» телеканалдың журнализи Айдана Ховалыг.

Айдана Ховалыг Кызыл кожууннуң Ээрбек суурундан үнген. Андрей Хүр-оолович, Байлакмаа Ламажыковна Ховалыгларның хеймер уруу болуп төрүттүнген, Айдаш деп чаңгыс акылыг. Ада-иези кайызы-даа – башкылар. Санкт-Петербург хоо­райга студенчи чылдары эрткен. Аңаа экономист мергежилди чедип алган. Студентилеп тургаш, хөй-ле культура-массалыг хемчеглерге киржип турган. Чижээ­лээрге, «Даңгына биле Тажы Санкт-Петербург — 2011» мөөрейин­ге 1-ги черге төлептиг болган. «Мисс биле Мистер Альма-Матер» мөөрейге киришкеш, «Мага-боттуң тергиини» деп номинацияга тиилээн. Оон аңгыда бүгү Россия чергелиг «Мисс офис» мөөрейге Тываны төлээлээн.

Тывага келгеш, Кызылдың «Найысылал» уран чүүл төвүнге башкарыкчылап ажылдаан. Чартык чыл хире аңаа ажыл­даан соонда, Тываның национал парыгынга база-ла уран чүүл удуртукчузу болуп, янзы-бүрү культура-массалыг хемчеглер эрттирип ажылдап турган. Оон ТР-ниң Баштыңының протокол албанынга ажылдааш, улаштыр «Голос Азии» радиоканалче шилчээн. Амгы үеде ол «Тува 24» каналдың журнализи болбушаан, ОТР федералдыг каналда керээ езугаар ажылдап турар.

«Тува 24» каналга ажылдаа­нымдан бээр шору үе эрткен. Кайы-­даа хевирлерде: спорт, культура, уран чүүл, эртем дээш оон-даа өске онза талантылыг, кызымак, ховар, тергиин кижилерни билип ап, олар-биле чу­гаалажып, ажыл-ижин чырыдып чоруурга, бир өөрүнчүг.
Кады ажылдап турар эштерим хөй кезиинде аныяктар бар. Аравыста телевидениеге ажылдап чораан улуг дуржулгалыг журналистер база бар. Олар бисти өөредип, дузалажып чоруурлар. Ол дээш четтиргенивис илередип чоруур бис.
Изиг-соок дивес, чоруп-ла каар бис. Оператор оолдарывыс суг болза, хүннүң-не аар камера, штатив көдүрүп алгаш, аай-дедир маңнап-ла турарлар.

Ажыл аайы-биле Тываның чараш булуңнарын кезип чоруурга, дыка солун» – деп, «ТА»-ның редакторунга Айдана Ховалыг чугаалаан.
Хостуг үезинде ада-иезиниң бажыңынга барып дузалажыр. Оларга чаагай чем кылып бээри чаңчыл апарган. Оон аңгыда спортзалга тренировкалап, кино көөр, номчуттунарынга хөлчок ынак. Гимнастика спортун дыка онзалап сонуургаар.

Айдана Ховалыг 2017 чылдан бээр «Команда Тувы — 2030» аныяк­тарның республика чергелиг шуулганынга идепкейлиг киришкен. 2018 чылда команданың тренери деп сертификатты алган. Ол ышкаш «Добро за Уралом» регионнар аразының шуулганынга Али Күжүгеттиң тыва дылды кадагалаарының дугайында төлевилелин камгалаан. Телевидениеге ажылының дугайында ол «Кежээки Тыва» деп теледамчыдылгага тодаргайы-биле таныштырган. Оон аңгыда Айдана Ховалыг «Тываның аныяктары» солуннуң редакциязы-биле доктаамал харылзажып, удаа-дараа бодунуң бодалдары-биле үлежип турар.
Ниитизи-биле алырга, аныяк журналист Айдана Ховалыг – идепкейжи, салым-чаяанныг, бурунгаар көрүштүг кижилерниң бирээзи.

Блиц-опрос:

 Бичии тургаш, кым болуксаар турган силер? Ыраажы
 Силерниң мурнуңарга үлегерлиг кижи кымыл? Сергей Шойгу, Далай-Лама
 Аажы-чаңыңарның кол онзагайы? Негелделиг болуру
 Амыдыралыңарда чүү эң-не үнелигил? Өг-бүле, кадыкшыл, амыдыралга быжыг турушту чедип алыры
 Эштериңерниң кандыг аажы-чаңын үнелээр силер? Шынчы чорук болгаш дузааргак болуру
▶ Эр кижиниң кандыг аажы-чаңын үнелээр силер? Күш-ажылгырын, шынзычын, сагыш човаачалын
▶ Херээжен кижи кандыг болурул? Арыг-силиг, мерген угаан­ныг
▶ «Кижиниң бөдүүн аас-кежии» деп билиишкинче чүү кирип турарыл? Аас-кежик, чоок кижилериниң кадыкшылы, аян-чорук кылып болур арга база бот-сайзырал
▶ Кижиде кандыг аажы-чаңга таарышпас силер? Ийи арынныг, чазый-­чилби база төтчеглекчи чорукка
▶ Чуртталгада девизиңер? Тергиин олутпай болурунуң орнунга, тергиин эвес хөделииш­кин дээре
▶ Тывада азы Россияда эң-не ынак черлериңер? Төре-Хөл, Санкт-Петербург
▶ Хостуг үеңерде чүнү кылырынга ынак силер? Ырлаа­рынга, тренажер залы баары база номчуттунарынга
▶ Спорттуң кайы хевиринге ынак силер? Гимнастика
▶ Агаар-бойдустуң кайы үезинге ынак силер? Чайгы чылыг кежээлерге
▶ Ынак чемиңер? Чем кылырынга ынак силер бе?
Тыва болгаш Азия чурттарының национал чемнеринге, изиг-хан, буузага ынак мен. Ийе, чем кылырынга ынак мен
▶ Сөөлгү номчаан номуңар? Михаил Лабковский «Хочу и буду»
▶ Ынак киноңар, актеруңар азы режиссеруңар? Мемуары гейши, Леонардо ди Каприо, Люк Бессон
▶ Ынак дириг амытаныңар? Диистерге
▶ Шаңналдарыңар бар бе? Эң-не үнелии? Санкт-Петербургта «Гунзэчойнэй» дацанның 100 чылынга тураскааттынган медаль
▶ Чедиишкиниңерниң дүрүмү? Күш-ажыл + шын шиитпир + шыдамыккай чорук
▶ Бир дугаар ажылдап алган акшаңар? 14 хардан тура, ада-иемниң садыынга ажылдап эгелээн мен
▶ Эштериңер хөй бе? Ийе, 10 ажыг чыл эдержип чоруур бис
▶ Чуртталгада алган эң-не үнелиг белээңер чүл? Эң-не аар өртектии – машина, эң-не үнелии – ийиги дээди эртемим
▶ Эрткен чуртталгаңарда чүнү өскертиксээр силер? Питерге өөредилгем октавас ийик мен, харын-даа оон бедик дээди өөредилге черинче шилчидип алырын
▶ Ээн ортулукче 3 эт-херекселден чүнү ап алыр силер? Оттуг-ыяш, бижек, боо-чепсек
▶ Алдын балык тудуп алган болзуңарза, кандыг күзел дилээр силер? Чүгле бодумга хамаарыштыр дээр болза, делегейниң шупту булуңнарынга чедери, оон экологтуг бүдүрүлге ажыдары база чоок кижилеримге болгаш бодумга кадыкшылды дилээр мен
▶ Силерден кажан-даа айтырып көрбээн, ынчалза-даа харыылаксаар айтырыыңар чүл? «Сергей Шойгунуң командазынга ажылдаар силер бе?» азы «Тываның Баштыңы болур силер бе?»
▶ Силерниң бо чоокку үеде күзелиңер? Аас-кежиктиг өг-бүлелиг болуру.

Мира КОНГУЛ-ООЛ,
чуруктарны хууда архивинден алган.