Тыва Республикавыста база бир ады билдингир аныяк ыраажывыс Чиңгис Монгуштуң салым-чолун сонуургаарлар хөй-ле боор, ынчангаш Чиңгис-биле найыралдажып, чугаалашканым бижиптейн.

Менди солушкаш, чугаавысты эгеледивис. Бир-ле дугаарында, ооң эвилең-ээлдээн эскердим. «Эвилең кижээ чон ынак» дээни ышкаш, шынап-ла, мөзү-бүдүжүнүң топтуун, бүдүштүүн…
Ыраажывыстың ук-төөгүзү Сүт-Хөл кожуундан үнген. Ава-ачазының чаңгыс оглу. Ол эге класстарны Кызылдың дугаары 9 школага өөренгеш, улуг класстарны Ээрбек ортумак школазынга уламчылааш, 2013 чылда ону дооскан. Улаштыр-ла Кызылдың олимпийжи курлавырлар училищезинче өөренип кирген. Ам бо үеде Тываның күрүне университединде күш-культура факультединиң 3-кү курсчузу.
Чиңгистиң сонуургап чоруур чүүлдери — тыва хүреш болгаш сценага ырлаары.
Ооң чажындан-на тыва хүрешке сонуургалы улуг. Ам бо үеде болуп эртип турар тыва хүреш маргылдааларынга киржип, хүрежип турар. Хүрешке сонуургалы улуг, бурунгаар чүткүлдүг мөге. Ооң кол сорулгазы — күрүне адынга дээр хүрежири.
Амгы үеде Кызылдың Алдар аттыг тыва хүреш өргээзинде чаш болгаш элээди оолдарны өөредип, тренер башкылап ажылдап турар.
«Хүреш дээрге өгбелеривистен салгал дамчып келген, төрүттүнүп кээривиске-ле, бистиң ханывыста сиңниккен адаан- мөөрейивис-тир. Эр кижи турасоруктуг, чүткүлдүг болурунга хүреш дыка улуг салдарлыг. Ынчангаш тыва хүрешке сонуургалым делгем» — деп, Чиңгис чугаалады.
Ол чүгле хүрежиринге ынак эвес, ырлаарынга база салым-чаяанныг. Бичиизинден-не ырлаа­рынга сундулуг, кожуун болгаш респуб­лика чергелиг ыры мөөрейлеринге киржип келген.
2011 чылдан тура, «Анай-Хаак» хөгжүм студиязынче кирип, улуг сценага ырлап эгелээн. Ооң ырыларын аныяк-өскен чарашсынып, таалал-биле дыңнаарлар.
— Билдингир ыраажы болурга, кандыг-дыр? Ырыларыңарны бодуңар чогаадып турар силер бе?
— Улуг сценага черле дыка ырлаксаар турган мен. Күзелим бүткен, мээң ырыларымны дыңнап чоруур мөгейикчилеримге четтиргеним илереттим. Ырлап турар ырыларымны Седен-Очур Кара-Сал чогаадып, бижип берип турар. Ол — үргүлчү арга-сүмелерин берип чоруур мээң улуг дузалакчым. Аныяк-өскенге чугаалап каар чүүлүм — арага, таакпы-биле эдеришпезин, кандыг-даа үеде сула салдынмайн, бодунга бүзүреп, чедип алыксаан күзелдерин боттандырып, үлегерлиг кижилер болурун болгаш ак орукту күзээр-дир мен — деп, Чиңгис чылыг-чымчак сөстерин сөңнеди.
Чиңгиске бурунгаар чүткүлдү күзеп, чуртталгада эң кол сорулгазын чедип алырынга бүзүрээр мен.
Алдынай СААЯ

#Ада_хүнү #эрмөзүбүдүш #аныяктар #тыванын_аныяктар_сылдысчыгаш_солуннар