ТР-ниң одаар чүүл болгаш энергетика сайыдының оралакчызы Д.А. Хангай болгаш ТР-ниң тарифтер талазы-биле албанның удуртукчузу А.А. Нурзет чон-биле дорт дамчдылганы эрттирген. Чамдык айтырыгларны #Тываны_аныяктары солуннун номчукчуларынга сонуураттывыс.
— Бо хүнде хөмүр-даш өрээ чежел?
— Тарифтер албан чериниң санап кылганы-биле Тываның даг-руда компанияларынга хөмүр-даш өртээ 1 тоннада 2592 рубль.
— Хөмүр өртээн чиигедири-биле чүнү кылып турар силер?
— Орулгазы амыдыраарының кудуку хемчээли четпес өг-бүлелер хөмүр разрезинден 90 км-ден өрү ырак черден хөмүр сөөрткен бензининиң өртээн эгидип ап болур. Чуртталга субсидиязын база киирип болур. Ону чурттап турар чериниң аайы-биле чогуур албан черлеринге херек документилерни дужаагаш кылдыртыр.
— «Социал хөмүр-даш» губернатор төлевилелиниң киржикчилериниң чамдыызы ам-даа хөмүрүн албаан.
— План езугаар бо ийи неделя дургузунда шупту кожууннарга чедирип берген турар ужурлуг.
— Хөмүр садыкчылары тонназынга дүүшпес, эвээшти дүжүрүп берип турар. Ону хыналдага ап турар бе?
— Кудумчуда садып турар хуу кижилерни үргүлчү хайгааралга ап шыдавас бис. Аргалыг болза, албан-биле көрдүнген, боттарында килдиг черлерден садып алыр болза эки. Өртээ база улгаттырбаан, доктааттынган өртек болур. Бир эвес хууда сайгарлыкчы чогуур документилер чок болур болза, хөмүрүн хавыргаш, чогуур хемчеглерни ап турар бис.
-Телевизорга шоодай хөмүр өртээ 150 рубльге дең деп чугаалаан болгай. Чүге ам-даа кудумчуда улус 250 рубльде садып турарыл? Ону хайгаарап турар бе?
— Кудумчуда билдинмес кижилерден эвес, хөмүр садарынга көрдүнген черлерден садып алыр болза эки. Бо чылын база МУП «Благоустройствага»шоодайлап хөмүр садарын организстаар. Аңаа өртээ 150 рубль болур. Хоорай чурттакчылары оон ап болур.
-Хөмүр садып турар складтарның килиниң шын-мегезин хынап турар бе?
— Ол айтырыг чидии-биле тургустунуп турар. Бисте ындыг хынаар орган чок. Өйлеп-өйлеп Абакандан специалистерни чалап алгаш, хынап турар бис.
— «Социал хөмүр-даш» губернатор төлевилелинче 3 ажы-төлдүг өг-бүлелерни киирери көрдүнүп турар бе?
— Амдыызында чок. Чоорту кандыг ийик.
— Тывадан өске регионнарның хөмүрүнүң өртээ чүге чиигил?
— Хөмүрнүң шынарындан өртектер хамааржыр. Тываның хөмүрү бедик шынарлыг болгаш өртээ аартап турар. Өске регионнарның хөмүрүнүң шынары (бурый) аныяк деп адаар. А бистиң даш (каменный) четчир кылдыр бышкан. Тываның хөмүрүн бир хумуңну одаарга бажың чылып кээр болза, аныяк хөмүрнү ийи хумуңну одаарга, ынчаар чылып келир дээн ышкаш.
— Бо чылын өске регионнардан хөмүр эккеп садар бе?
— Ийе. Эрткен чылгы ышкаш күзелдиг регионнар-биле ажылдаар бис.
— Прикеттер кыла берген бе?
— Ол айтырыг ам-даа нарын. Бир эвес прикет кыла бээр болза, ооң өртээ анаа белен хөмүрден аар болур. Ажылды эгелээрин планнап турар. Кылып эгелээрге көстүр.
— Хөмүр садып алырга, чүге даштарлыг, шынары багай болурул? Ону кым хайгаараар?
— Хөмүр казып-бүдүрүп турар кампанияларның сертификадында 20% чедир өске бүдүмелдер туруп болурун айыткан. Бир эвес оон хөй боор болза, Росхереглелхайгааралче болгаш бисче хөмүрнүң шынарының дугайында хомудал билдириишкинни бижип болур. Ол таварылгада хөмүр садып алган деп бадыткаар документилер херек (квитанция). Хөмүрнүң шынарын лабораторияга хынааш, хемчегни алыр. Ындыг хомудалдар чурттакчы чондан кээп турар.
— Бо хүнде хөмүр-даш өрээ чежел?
— Тарифтер албан чериниң санап кылганы-биле Тываның даг-руда компанияларынга хөмүр-даш өртээ 1 тоннада 2592 рубль.
— Хөмүр өртээн чиигедири-биле чүнү кылып турар силер?
— Орулгазы амыдыраарының кудуку хемчээли четпес өг-бүлелер хөмүр разрезинден 90 км-ден өрү ырак черден хөмүр сөөрткен бензининиң өртээн эгидип ап болур. Чуртталга субсидиязын база киирип болур. Ону чурттап турар чериниң аайы-биле чогуур албан черлеринге херек документилерни дужаагаш кылдыртыр.
— «Социал хөмүр-даш» губернатор төлевилелиниң киржикчилериниң чамдыызы ам-даа хөмүрүн албаан.
— План езугаар бо ийи неделя дургузунда шупту кожууннарга чедирип берген турар ужурлуг.
— Хөмүр садыкчылары тонназынга дүүшпес, эвээшти дүжүрүп берип турар. Ону хыналдага ап турар бе?
— Кудумчуда садып турар хуу кижилерни үргүлчү хайгааралга ап шыдавас бис. Аргалыг болза, албан-биле көрдүнген, боттарында килдиг черлерден садып алыр болза эки. Өртээ база улгаттырбаан, доктааттынган өртек болур. Бир эвес хууда сайгарлыкчы чогуур документилер чок болур болза, хөмүрүн хавыргаш, чогуур хемчеглерни ап турар бис.
-Телевизорга шоодай хөмүр өртээ 150 рубльге дең деп чугаалаан болгай. Чүге ам-даа кудумчуда улус 250 рубльде садып турарыл? Ону хайгаарап турар бе?
— Кудумчуда билдинмес кижилерден эвес, хөмүр садарынга көрдүнген черлерден садып алыр болза эки. Бо чылын база МУП «Благоустройствага»шоодайлап хөмүр садарын организстаар. Аңаа өртээ 150 рубль болур. Хоорай чурттакчылары оон ап болур.
-Хөмүр садып турар складтарның килиниң шын-мегезин хынап турар бе?
— Ол айтырыг чидии-биле тургустунуп турар. Бисте ындыг хынаар орган чок. Өйлеп-өйлеп Абакандан специалистерни чалап алгаш, хынап турар бис.
— «Социал хөмүр-даш» губернатор төлевилелинче 3 ажы-төлдүг өг-бүлелерни киирери көрдүнүп турар бе?
— Амдыызында чок. Чоорту кандыг ийик.
— Тывадан өске регионнарның хөмүрүнүң өртээ чүге чиигил?
— Хөмүрнүң шынарындан өртектер хамааржыр. Тываның хөмүрү бедик шынарлыг болгаш өртээ аартап турар. Өске регионнарның хөмүрүнүң шынары (бурый) аныяк деп адаар. А бистиң даш (каменный) четчир кылдыр бышкан. Тываның хөмүрүн бир хумуңну одаарга бажың чылып кээр болза, аныяк хөмүрнү ийи хумуңну одаарга, ынчаар чылып келир дээн ышкаш.
— Бо чылын өске регионнардан хөмүр эккеп садар бе?
— Ийе. Эрткен чылгы ышкаш күзелдиг регионнар-биле ажылдаар бис.
— Прикеттер кыла берген бе?
— Ол айтырыг ам-даа нарын. Бир эвес прикет кыла бээр болза, ооң өртээ анаа белен хөмүрден аар болур. Ажылды эгелээрин планнап турар. Кылып эгелээрге көстүр.
— Хөмүр садып алырга, чүге даштарлыг, шынары багай болурул? Ону кым хайгаараар?
— Хөмүр казып-бүдүрүп турар кампанияларның сертификадында 20% чедир өске бүдүмелдер туруп болурун айыткан. Бир эвес оон хөй боор болза, Росхереглелхайгааралче болгаш бисче хөмүрнүң шынарының дугайында хомудал билдириишкинни бижип болур. Ол таварылгада хөмүр садып алган деп бадыткаар документилер херек (квитанция). Хөмүрнүң шынарын лабораторияга хынааш, хемчегни алыр. Ындыг хомудалдар чурттакчы чондан кээп турар.
#тыванын_аныяктары_сылдысчыгаш_солуннар #уголь #подготовкакзиме #ценанауголь #социальныйуголь
