Өг-бүле кымның-даа чуртталгазында кол черни ээлеп турар. Бо сөсте ханы утка кирип турар. Өг-бүле сөөлүнде барып, кандыг-даа кижиниң амыдыралда деткимчези апаар. «Тываның аныяктары» солуннуң аалчызы — Чинчи Сүге. Ол «ТА»-ның аныяк номчукчулары-биле өг-бүледе ава кижиниң ролюн чугаалашкан.
— Чинчи, өг-бүлеңер дугайында таныштырып көрүңерем.
— Үш оолдуг аныяк өг-бүле бис. Улуг оглувус ам он харлаар, ортуну чеди харлыг, хеймеривис он бир айлыг. Өөм ээзи-биле 2012 чылда Назарово хоорайга таныжып алган бис. Ол үеден бээр кады быжыг өг-бүлени тудуп, амыдырап-чурттап чоруур бис. Өөм ээзи ТЭЦ-те ажылдап чоруур, бодум декретте болгаш, чагыглар езугаар хеп даарап турар мен.
— Ажы-төлдүң кижизидилгези берге бе? Уруглар кижизидилгезинде кандыг дүрүмнүг силер?
— Оолдарымны дузааргак кылдыр өстүрүп турар мен. Олар меңээ бажың ажылынга дыка дузалажыр, аяк чуурумга — ортун оглум омааштарны чодар, улуу тудалыг аяктарны аайлап бээр. Кырган- ачазынга, кырган-авазынга база дыка дузалажырлар, чер бажыңынга огород суггаржыр, чашпан оъттарны аштажып бээр. Эң-не эки чүвези: бичии дуңмазынга база дыка ынак, «нянялажып» бээр. Бичиилерге дузалажыр, улугларны «акый, угбай» деп хүндүлээр кылдыр өөреткен бис.
Боттары база аңгы сонуургалдарлыг, бирги оглувус — спортчу, ортунувус саазын-биле дүрзүлер кылырынга ынак.
— Силерниң бодалыңар-биле ава болуру база өгнүң херээжен ээзи болуру кандыг уткалыгыл?
— Мээң бодалым-биле болза, ие кижиниң кол хүлээлгези – уруг-дарыын төлептиг улус кылдыр кижизидип, эртем-билиглиг болурунга дузалажыр. Оон аңгыда уругнуң кадыкшылынче кол кичээнгейни углаар. Чуртталганың шын оруун айтып, чымчак сеткилдиг кылдыр өөредир деп бодаар-дыр мен.
Өгнүң херээжен ээзи болуру дээрге, бир дугаарында, ажы-төлүнүң адазынга шын шиитпир хүлээп алырынга арга-сүмезин кадар, кезээде деткиири. Аразында ажык чугаалажыры, ынакшылын илередир болгаш бүзүрээри. Херээжен кижи мен деп утпайн, бодун алдынып, чараш чорууру. Бо каш талалар безин өг-бүле иштинде дыка улуг рольду ойнап турар. Ажы-төлүнүң ынак иези, бодунуң ынак эжиниң быжыг чөленгиижи, амыдыралының айтыкчызы болур ужурлуг.
Олчей СЕРЕН
Долузу-биле «Тываның аныяктары» солуннуң июль айда үндүрүлгезинден номчуп болур.
Чуруктар хууда архивтен.
